Икарус тарихы

1895 жылы Пештеде (Венгрия) Имре Ури жабық машина жасайтын шеберхана ретінде ашты.
1920 жылдары автобус қорабы өндірісі басталды. 1933 жылы іс балаларына ауысып, фирма ТОО «Братья Ури» деген атқа ие болды.
1939 жылы 1000-шы автобус шығарылды.
Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде вермахтқа самолеттер шығарды, автомобиль жөндеумен айналысты. (1945 жылдан Совет Армиясына жұмыс істеді). 1947 жылы фирма мемлекет меншігіне ауысты да ауыр өнеркәсіп орталығына берілді.
1948 жылы 1916 құрылған «Икарус» акционерлік қоғамымен бірікті.
1984 жылы жазында 200 мыңыншы автобус шығарылды. Қалалық және қалааралық автобустар шығаруға бағыт алды. Өнімнің көп бөлігі экспортқа шығарылды, соның ішінде СССР-ге де 1991 жылдан бері Ирисбус холдингіне кіреді. 2004 жылы көпшілікке арналған өндіріс тоқтап, тек жеке сұраныс бойынша автобус құрастырумен айналысады.

Икарус тарихының маңызды кезеңдері

1885 жылы – Бірлестіктің негізін салушы Имре Ури темірден жабық
машина жасау шеберханасын ашты.
1916 жылы – Морнц Эмен мен Ене Вечен «Автомобиль мен ұшақтар
шығаруға арналған Икарус акционерлік қоғамын ашты.
1984 жылы – ТОО «Ағайынды Ури» және «Автомобиль мен ұшақтар
шығаруға арналған Икарус акционерлік қоғамы»
кәсіпорындары мемлекет меншігіне ауысып, «Икарус» деген жаңа компанияға айналды.
1953 жылы – Қалааралық Икарус-55-тің шыға бастауы.
1955 жылы – Икарус-620, 630, 631 атты жаңа модельдердің пайда
болуы.
1962 жылы – 8000 автобус шығарылды.
1970 жылы – Монокодағы көрмеде компания 2-ші орынды иемденіп,
Еуропаға әйгілі болды.
1971 жылы – осы жылға таман 100 мыңнан астам жылға өсе түсті.
1991 жылы – Бірлестік екіге бөлінді. Секешфехервардағы Икарус
Vehicle Congfuction Ltl негізгі зауытынан Будапештегі
кіші сериялы EAG заводы бөлінді.
1999 жылы – 2 зауытта Икарусбус тобына енді. (Икарусбус Renault
және iveco бірлестіктері құрған jrisbus бірлестігінің
меншігінде еді) және бұрынғы маркалы Икарус
модельдерді 400-і және С-сериялы, ал ЕАG модельдері Е- сериялы болып атын өзгертті. 2003 жылы қазан айында қазіргі кәсіпорын жабылды.
2006 жылы Габор Селеш деген венгер бизнесімені Икарусбустың 100% акцияларын сатып алды. 2007 жылы қайтадан Икарус С80, С83 және басқа да модельдер шығарыла бастады.
2007 жылы желтоқсанда зауыт рентабельсыз болғандықтан ресми түрде жабылды.
2010 жылдың қаңтарында Габор Селеш қайтадан Икарус өндіруді қолға алады, ескі марка негізінде V134, E134, V187, E127 модельдері шығарыла бастады және кәсіпорын бұрынғыша 200 , 400 және С-сериялық автобустарды толық жөндеуден өткізеді және кейбір жаңартулар енгізеді.
Auto Rad Controlle Kft деп аталатын венгер автобус жасайтын бірлестік жаңа модельдер енгізіп, міне бірнеше жыл ARC маркалы автобустар өндірді. Өзінің өрлеу дәуірінде Икарус жылына 14 мың автобус шығаратын. Қазіргі Икарус ЕАС көптеген Еуропа фирмаларымен аздаған партиялар шығарылды.
26 орындық кіші класты Икарус Е-91 автобусы негізгі модель болып тұр.
1885 жылы – Бірлестіктің негізін салушы Имре Ури темірден жабық машина жасау шеберханасын ашты.1916 жылы – Морнц Эмен мен Ене Вечен «Автомобиль мен ұшақтар шығаруға арналған Икарус акционерлік қоғамын ашты.1984 жылы – ТОО «Ағайынды Ури» және «Автомобиль мен ұшақтар шығаруға арналған Икарус акционерлік қоғамы» кәсіпорындары мемлекет меншігіне ауысып, «Икарус» деген жаңа компанияға айналды.1953 жылы – Қалааралық Икарус-55-тің шыға бастауы.1955 жылы – Икарус-620, 630, 631 атты жаңа модельдердің пайда болуы.1962 жылы – 8000 автобус шығарылды. 1970 жылы – Монокодағы көрмеде компания 2-ші орынды иемденіп, Еуропаға әйгілі болды.1971 жылы – осы жылға таман 100 мыңнан астам жылға өсе түсті.1991 жылы – Бірлестік екіге бөлінді. Секешфехервардағы Икарус Vehicle Congfuction Ltl негізгі зауытынан Будапештегі кіші сериялы EAG заводы бөлінді.1999 жылы – 2 зауытта Икарусбус тобына енді. (Икарусбус Renault және iveco бірлестіктері құрған jrisbus бірлестігінің меншігінде еді) және бұрынғы маркалы Икарус модельдерді 400-і және С-сериялы, ал ЕАG модельдері Е- сериялы болып атын өзгертті. 2003 жылы қазан айында қазіргі кәсіпорын жабылды.2006 жылы Габор Селеш деген венгер бизнесімені Икарусбустың 100% акцияларын сатып алды. 2007 жылы қайтадан Икарус С80, С83 және басқа да модельдер шығарыла бастады.2007 жылы желтоқсанда зауыт рентабельсыз болғандықтан ресми түрде жабылды.2010 жылдың қаңтарында Габор Селеш қайтадан Икарус өндіруді қолға алады, ескі марка негізінде V134, E134, V187, E127 модельдері шығарыла бастады және кәсіпорын бұрынғыша 200, 400 және С-сериялық автобустарды толық жөндеуден өткізеді және кейбір жаңартулар енгізеді. Auto Rad Controlle Kft деп аталатын венгер автобус жасайтын бірлестік жаңа модельдер енгізіп, міне бірнеше жыл ARC маркалы автобустар өндірді. Өзінің өрлеу дәуірінде Икарус жылына 14 мың автобус шығаратын. Қазіргі Икарус ЕАС көптеген Еуропа фирмаларымен аздаған партиялар шығарылды. 26 орындық кіші класты Икарус Е-91 автобусы негізгі модель болып тұр.

Ең ұзын маршруттар

Рутц фирмасы қызмет көрсететін және ұзындығы 6500км. айналасындағы, ал жол жүру уақыты шамамен 5 күндік ең ұзын автобус маршруты Горно-Алтайск (Россия) мен Фрайбургты (Германия) жалғайды.
Екінші ұзын маршрут Австралияда, ол Перт пен Брисбенді жалғайды және оның ұзындығы 5455 км. Ол 1980 жылы 9 сэуірде ашылды. Жүру уақыты есептесек оған 75 сағат 55 минут кетеді. Бұл маршрутты ұйымдастырған «Экспрес Острелия Коуч-Лайнс». Ресейде ең ұзын қалааралық автобус рейсы Санк-Петербург пен Махачкаланы жалғайды. Оның ұзындығы 2585км. және жол жүруге 2 сөткеден артығырақ уақыт керек. ТМД елдерінде Бішкек пен Толискіні жалғайтын 2324км ұзындығы бар маршрут. Оны жүріп өту үшін 56 сағаттай уақыт керек. 3000км-ден артығырақ тіке Москваға дейін де рейс бар.
Ресейдегі ең ұзын қалалық автобус маршруттары:
● Новосибирдегі №12099 Родник ықшам ауданы Цестной проезд ұзындығы 48км, бүтіндей қала аумағымен өтеді.
● Кемереводағы №40 Комсомольский – по Прогрессе: ұзындығы 35км, жолға кететін уақыт 1сағ. 50мин.
● Новокузнецкдегі №87, Абашево – Молодость Зап........: ұзындығы 46,7км, жабылып қалғанға ұқсайды.
● Пермдегі №77 Левшино ықшам ауданын Ироничная бірлестік театрымен қосады, ұзындығы 32км.
● Братскідегі №10, Гидростроитель ауылын Братек қаласының орталық бөлігімен жалғайды, 2006 жылдың 11 тамызынан бастап уақытылы тасымал саналатын қалалық маршрут, ұзындығы 43,5км.
● Красноярскідегі №3,20 (Автовокзал Восточный-цент. регион) №50 (Простоквашино-Стела), №85 (В. Черемушки-Ветлужанка) №87, 88, 90 (В.Базаиха-СФУ (Мемл. университет), 99 – ұзындығы 37км.
● Самара қаласының екі жағында орналасқан №1 теміржол вокзалын Красная Глинькамен жалғайды, ұзындығы 32,2км.
Әуелгі баста 1895 жылы Будапештте темірден жабық машина жасайтын шеберхана ретінде ашылған Икарус, 1970-80 жылдары Еропада ең ірі, ал қазір кішкене жеке автобус жасайтын бірлестік. 1960 жылдың аяғында Секешфех заводы іске қосылғаннан кейін 200-сериялы үлгі бойынша арнайы жасалған, жылдық қуаты 15 мың автобусқа тең келетін кәсіпорын түбегейлі жаңа сатыға көтерілді.
Сауда келісімі шеңберінде автобустар СЭВ елдеріне, Алжирге, Мозамбикке, Танзанияға, Африканың басқа елдеріне арнайы модельдермен ФР және Скандинавия елдеріне жіберіліп жатты. Кейінірек Икарус автобустары АҚШ-та, Канадада, Индонезияда, КХДР-да, Кубада бірігіп шығарылды.
1970 жылдары завод СССр-ге жыл сайын 10 мың автобусқа дейін жіберіп тұрды, 1984 жылы Икарус жеткізілімі нағыз шыңына жетті. 1953 жылдан бері СССР-ға 150 мыңдай венгер автобустары жеткізілді. 1990 жылдары бұрынғы СССР елдері Шығыс Евр елдерінен көптеген ұсталынған автобусттар сатып алды. 1993-2002 жылға дейін Ресейдің Курган қаласында (КАв3 заводы), Москвада (ТМЗ заводы) және басқа да автожөндеу заводтары мен автопарктерде (Тольятти) жаңа Икарус автобустарын өздері жинай бастады.
Көпшілікке арналған модельдермен қатар, аздап өзгеше құрастырылған автобустар: аэропорттарға арналған 14 метрлік, моторы алдында, едені төмен Икарус – 290 (1978ж.), қалалық, едені төмендетілген, моторы артына орналасқан Икарус – 242 және бөліктерден тұратын Икарус – 284 (1984ж.), 1,5 қатарлы Икарус – 270 (1975ж.), қалааралық, салоны биік Икарус – 254 (1977ж.), 23 метрлік, 4 осьтан тұратын Икарус – 293 (1988ж.).
1980 жылдары көптеген көрмелерде самолет траптары қондырылған сирек кездесетін автобустар көрсетілді: аэропорттық 2 кабиналы (алдында және артында) және туристтік жолаушыларды қонақүйінен ұшаққа дейін жеткізетін – 4 осьтік бірер Икарус – 692 (1983ж.) және бөліктерден тұратын 3 осьтік Икарус – 695 (1985ж.).
Рутц фирмасы қызмет көрсететін және ұзындығы 6500км. айналасындағы, ал жол жүру уақыты шамамен 5 күндік ең ұзын автобус маршруты Горно-Алтайск (Россия) мен Фрайбургты (Германия) жалғайды. Екінші ұзын маршрут Австралияда, ол Перт пен Брисбенді жалғайды және оның ұзындығы 5455км. Ол 1980 жылы 9 сэуірде ашылды. Жүру уақыты есептесек оған 75 сағат 55 минут кетеді. Бұл маршрутты ұйымдастырған «Экспрес Острелия Коуч-Лайнс». Ресейде ең ұзын қалааралық автобус рейсы Санк-Петербург пен Махачкаланы жалғайды. Оның ұзындығы 2585км. және жол жүруге 2 сөткеден артығырақ уақыт керек. ТМД елдерінде Бішкек пен Толискіні жалғайтын 2324км ұзындығы бар маршрут. Оны жүріп өту үшін 56 сағаттай уақыт керек. 3000км-ден артығырақ тіке Москваға дейін де рейс бар.Ресейдегі ең ұзын қалалық автобус маршруттары:
● Новосибирдегі №12099 Родник ықшам ауданы Цестной проезд ұзындығы 48км, бүтіндей қала аумағымен өтеді.
● Кемереводағы №40 Комсомольский – по Прогрессе: ұзындығы 35км, жолға кететін уақыт 1сағ. 50мин.
● Новокузнецкдегі №87, Абашево – Молодость Зап........: ұзындығы 46,7км, жабылып қалғанға ұқсайды.
● Пермдегі №77 Левшино ықшам ауданын Ироничная бірлестік театрымен қосады, ұзындығы 32км.
● Братскідегі №10, Гидростроитель ауылын Братек қаласының орталық бөлігімен жалғайды, 2006 жылдың 11 тамызынан бастап уақытылы тасымал саналатын қалалық маршрут, ұзындығы 43,5км.
● Красноярскідегі №3,20 (Автовокзал Восточный-цент. регион) №50 (Простоквашино-Стела), №85 (В. Черемушки-Ветлужанка) №87, 88, 90 (В.Базаиха-СФУ (Мемл. университет), 99 – ұзындығы 37км.
● Самара қаласының екі жағында орналасқан №1 теміржол вокзалын Красная Глинькамен жалғайды, ұзындығы 32,2км.Әуелгі баста 1895 жылы Будапештте темірден жабық машина жасайтын шеберхана ретінде ашылған Икарус, 1970-80 жылдары Еропада ең ірі, ал қазір кішкене жеке автобус жасайтын бірлестік. 1960 жылдың аяғында Секешфех заводы іске қосылғаннан кейін 200-сериялы үлгі бойынша арнайы жасалған, жылдық қуаты 15 мың автобусқа тең келетін кәсіпорын түбегейлі жаңа сатыға көтерілді.Сауда келісімі шеңберінде автобустар СЭВ елдеріне, Алжирге, Мозамбикке, Танзанияға, Африканың басқа елдеріне арнайы модельдермен ФР және Скандинавия елдеріне жіберіліп жатты. Кейінірек Икарус автобустары АҚШ-та, Канадада, Индонезияда, КХДР-да, Кубада бірігіп шығарылды.1970 жылдары завод СССр-ге жыл сайын 10 мың автобусқа дейін жіберіп тұрды, 1984 жылы Икарус жеткізілімі нағыз шыңына жетті. 1953 жылдан бері СССР-ға 150 мыңдай венгер автобустары жеткізілді. 1990 жылдары бұрынғы СССР елдері Шығыс Евр елдерінен көптеген ұсталынған автобусттар сатып алды. 1993-2002 жылға дейін Ресейдің Курган қаласында (КАв3 заводы), Москвада (ТМЗ заводы) және басқа да автожөндеу заводтары мен автопарктерде (Тольятти) жаңа Икарус автобустарын өздері жинай бастады.Көпшілікке арналған модельдермен қатар, аздап өзгеше құрастырылған автобустар: аэропорттарға арналған 14 метрлік, моторы алдында, едені төмен Икарус – 290 (1978ж.), қалалық, едені төмендетілген, моторы артына орналасқан Икарус – 242 және бөліктерден тұратын Икарус – 284 (1984ж.), 1,5 қатарлы Икарус – 270 (1975ж.), қалааралық, салоны биік Икарус – 254 (1977ж.), 23 метрлік, 4 осьтан тұратын Икарус – 293 (1988ж.).1980 жылдары көптеген көрмелерде самолет траптары қондырылған сирек кездесетін автобустар көрсетілді: аэропорттық 2 кабиналы (алдында және артында) және туристтік жолаушыларды қонақүйінен ұшаққа дейін жеткізетін – 4 осьтік бірер Икарус – 692 (1983ж.) және бөліктерден тұратын 3 осьтік Икарус – 695 (1985ж.).

Қызықты фактілер

Икарус-280 бөлшекті автобусы СССР-ге қысқа қалалық 260 модельді автобустардан аз алынған. (1974 – 2001 жылдар аралығында Икарус-280 – 31874 + 396 ұзартылған Икарус-283 1988 жылдан 1997 жылға дейін) ал, Икарус-260 моделі 1973 – 1998 жылдары аралығында 49773 + 1093 ұзартылған Икарус-263 1988 жылдан 2001 жылға дейін). Мүмкін олай ойлайтын себебіміз 1973-1987 жылдары СССР-ге бірлік модельдердің үлкен бөлігі, ал кейінірек 1980 жылдан 1991 жылға дейін бөлшектенген автобустардың негізгі саны жеткізілген. Соцлагерь елдеріне жіберілетін автобустардың заводтық бояуы да әртүрлі еді.
СССР-ге – қою сары, Польша мен Чехословакияға – қызыл, ГДР-ге есіктері – сарғыш, өздері ақ, алдыңғы және артқы бөліктері бар, Венгрияға – есіктері мен төбесі ақшыл, өздері көк түсті Хирон маркасы Икарус-280 автобустары Кубада жиналатын.
70-80 жылдары СССР-дағы автопарктегі автобустардың толық жөндеуге орташа дейінгі қызмет мерзімі 5-7 жыл еді. Сондықтан олар әр кез жаңа және ыңғайлы, жанға жайлы болып көрінетін. Бірақ 80 жылдардағы алынған автобустар қазіргі АТП-тердің қиын жағдайына байланысты әлі қолданылып келеді, кейбіреуіне 20-25 жыл болған, сондықтан әуелгі баста коррозияға қарсы жұмысының нашарлығынан және осы уақыт ішінде тозығы жеткендігінен кері әсер қалдырады. Соған қарамастан автобустарды қолданылып келе жатқан мекеме ұйымдардың айтуынша сол автобустар қолданыста өте ыңғайлы, үнемді және сенімді.
Егер олар әлі де шығарылса, транспорттық мекемелер әлі де осы машиналарды үлкен қажеттілікпен сатып алар еді.

Мақала авторы: Уалиханова Гаухар - №4 мектептің 8 «ә» сынып оқушысы